حکومت اراده‌ها در عالم آخـرت
زندگی این دنیا زندگی‌ای است که اجل و مدت و مهلت در آن حکمفرماست و اسباب و مسبّبات در آن تأثیر دارد.
این واضح است که هرچیزی که در این‌جا بخواهیم به وجود بیاید باید در شرایط معینی با مدت و زمان معینی به وجود بیاید.
مثلاً ما می‌خواهیم گندم ایجاد کنیم، این گندم را فقط در یک شرایط زمانی و با یک اجل و مدت و مهلت معین می‌توانیم ایجاد کنیم. البته ممکن است انسان با قدرت علمی شرایط را تغییر بدهد و مهلت را کمتر یا زیادتر کند.
ولی در اصل مطلب که به هرحال شرایطی و مهلتی و مدتی می‌خواهد، بحثی نیست. در عالم آخرت، مطلوب‌ها و مقصودها و هدف‌ها به این شکل نیست.
همان طور که در حدیث نبوی هم هست که «الدُّنْیا مَزْرَعَةُ الْاخِرَةِ»، آنجا دیگر حساب کشت و زراعت و مهلت و مدت نیست، آنجا جای حکومت اراده است و حکومت، حکومت اراده است. اگر کسی در آنجا رفت، هرچه را اراده کند و آنچنان‌که اراده کند، به موجب ارادهاش به وجود می‌آید.
آیه «فِیها ما تَشْتَهِیهِ الْأَنْفُسُ وَ تَلَذُّ الْأَعیُن»(زخرف/۷۱) و سایر مطالبی که در این زمینه داریم، می‌رساند که در آنجا حکومت، حکومت اراده است و اراده انسان مقهور شرایط خارجی و زمانی و حرکت و تغییر نیست. کسانی که مشرب عرفانی یا فلسفی دارند گفته‌اند اساساً آن عالم، عالم حرکت و تغییر و تکامل نیست.
*استاد مطهری، معاد، صص۱۹۷-۱۹۶(با تلخیص)